Potrzeba istnienia zaskoczenia, jako zasady walki istnieje nadal. I rozdziału walki zbrojnej, w którym zaskoczenie odegrało główną rolę nie zamknął postęp naukowo-techniczny. Główny cel zaskoczenia to: dezorganizacja systemu walki nieprzyjaciela, a także pozbawienie go możliwosci stawiania oporu lub zdolności uderzeniowej.

Jak wzkazują regulaminy działań taktycznych, podstawowym czynnikiem uzyskania zaskoczenia jest zachowanie w głębokiej tajemnicy planów przeprowadzenia walki i rozpoczęcie jej w niespodziewanej chwili (czasie), kierunku, rejonie oraz terenie lub nieoczekiwanymi siłami.   
    Tam gdzie uda się osiągnąć odpowiednio wysoki stopień zaskoczenia, zawsze występuje zamieszanie i upadek ducha, które natychmiast wyzyskane może dać niebywałe wyniki.

W momencie, kiedy racjonalnie użyjemy wobec nieprzyjaciela nie przewidzianych przez niego środków rażenia i WRE (Walki Radiowo-Elektronicznej), będziemy bezwzględnie przestrzegać zasad tajnego dowodzenia, wykorzystamy naturalne właściwości terenu oraz warunki atmosferyczne, sprzyjające wykonaniu skutecznego i skrytego manewru oraz prowadzenia walki  z minimalnymi stratami, to możemy pokusić się o stwierdzenie, iż uzyskaliśmy zaskoczenie.   
   
    Wzkazane jest, aby nie tylko przygotowywać swój własny oddział do osiągnięcia zaskoczenia nad nieprzyjacielem, ale także należy "osłabiać" przeciwnika poprzez osłabienie jego czujności i gotowości. 

Przeciwnika można zaskoczyć, nie tylko myląc go co do swoich możliwości, ale także narzucając mu zgoła nieoczekiwany sposób działania. Pierwsza część tego stwierdzenia dotyczy kompleksu działań dotyczących maskowania operacyjnego, a druga dotyczy śmiałości i oryginalności myśli, szybkości i zdecydowanego działania.   
    Najlepsze warunki do uzyskania zaskoczenia istnieją w działaniach zaczepnych, wtedy gdy posiada się inicjatywę i dyktuje się przebieg walki. Trudniejsze zadanie czeka nas w momencie, kiedy będziemy chcieli uzyskać zaskoczenie w obronie. Jednak bez wprowadzenia w błąd nieprzyjaciela, a tym samym zaskoczenia go, trudno wyobrazić sobie skuteczną walkę obronną.   

Zaskoczenie, którego atrybutami są:   
-tajność,   
-prostota,   
-szybkość,   
-nagłość,   
-brak schematu w działaniu,   
łączy się nierozerwalnie z:   
-rozpoznaniem,   
-maskowaniem,   
-ubezpieczeniem,   
-myleniem przeciwnika.   
   
Maskowanie i mylenie to dwa rodzaje przedsięwzięć, które umożliwią nam stosowanie najwydajniejszego sposobu uzyskiwania zaskoczenia - fortelu. Fortel polega na wyborze niespodziewanego dla przeciwnika, sposobu rozegrania walki, jednak przy pełnym uwzględnieniu realiów sytuacji bojowej. Może być nim zastosowanie specyficznego ugrupowania bojowego, zaatakowanie o  nietypowej porze, czasie, z niespodziewanego kierunku, z wykorzystaniem zaskakującego manewru itp., itd.   
   Istotna rola zaskoczenia w działaniach bojowych wymusza na nas także przeciwdziałanie, czyli ochronę przed zaskoczeniem własnego oddziału.